Doğurgan çağdaki kadın popülasyonun en sık görülen endokrinolojik hastalıklarından biridir. Beraberinde en sık görülen patoloji obezitedir.
Bulguları 3 ana grupta toplanır:
Oligmenore – amenore: Adet görme problemlidir. Hastalar ya hiç adet görmez ya da çok düzensiz olarak uzun ve değişken sürelerde adet görür. Hastanın bir adet 40 gün sonra öbür adeti 2 ay sonra olabilir. Eğer yumurtlama olmuyorsa bu hastalarda kırılık da söz konusu olabilir.
Hiperandrojenemi bulguları: Bu androjenler denen hormonları yüksekliği ile kıllanmada artış (hirsutizm), yağlanma, yüzde kızarıklık, ense kökünde yağ dokunda artış gibi bulgulardır. Testosteron denen hormondaki artış ile beraber kıllanmada artış olabilir. Böbrek üstü bezinden salgılanan kortizol denen hormon ve DHEAS fazla miktarda olabilir. Hatta kortizolü yüksek olan hastaların bir kısmında Cushing Sendromu denen böbrek üstü bezi tümörü de olabilir.
Overde çok sayıda kist varlığı: Bu durum ultrasonografi ile saptanabilir. Genellikle kadın-doğum hastalıkları uzmanı tarafından yapılan muayenede belirlenir.
Bu 3 ana bulgulardan 2 tanesinin olması Polikistik over tanısını koydurur.
Laboratuvar olarak:
LH/FSH oranı >2.5 olması
Prolaktin yüksekliği 25% görülmesi
Androjen yüksekliği (testosteron, DHEA-S) olması en önemli bulgularıdır.
Bu hastalarda obezite, insülin direnci ve tip 2 diyabetes mellitus (şeker hastalığı), hipertansiyon sık görülür. Obezite % 50 civarındaki oranı ile en sık görülen hastalıktır. İnsülin direnci de% 50-60 oranında bulunan bir durumdur. Normal popülasyonda bunu oranı genellikle % 25’i geçmez.
Tedavisi önemli bir hastalıktır. Tedavi edilerek:
Erken kalp-damar hastalıkları ve hipertansiyon,
Şeker hastalığının gelişimi,
Gittikçe şiddetlenebilen şişmanlık ve
Klinik bulgular (adet bozuklukları, kısırlık, kıllanma artışı) ortadan kaldırılabilir.
Tedavisi:
Obezite mevcut olgular da sadece; YAŞAM TARZ DEĞİŞİKLİĞİ (Diyet+Egzersiz) İLE İDEAL KİLOYA YAKLAŞMAK BİLE TABLOYU DÜZELTEBİLİR. ANCAK BU DEĞİŞİKLİKLER KALICI OLMALIDIR!
METFORMİN: En çok çalışılmış ajandır. 1000-2000 mg/gün yemeklerle beraber ya da hemen ardından ikiye bölünmüş dozda verilebilir. Yaşam Tarz Değişikliği ile birlikte kilo kaybına ve insülin direnci üzerine olumlu etkisi ile 6- 12 aylık kullanımı polikistik over’i düzeltebilir.
Doğum kontrol hapları kıllanma artışı (hirsutism) ile birlikte olan Polikistik Over Sendromunda en çok kullanılan ilaçlardan biridir. Artmış olan androjenleri düşürerek olumlu etki sağlayabilirler.
Aldosteron antagonistleri (spironolakton): İdrar söktürücü özelliği de vardır. Doğum kontrol hapının zararlı olabileceği hastalarda tercih edilebilir.
Spirotenon asetat: Sıklıkla doğum control hapları ile beraber verilir. Testosteron etkisini azaltıcı özelliği de vardır.
5-alfa redüktaz bolkajı yapan ilaçlar. Testosteronun serbest formuna dönüşüm hızını azaltır.